home

Klimaatbeleid hoeft niet ten koste te gaan van natuur en milieu

Milieuschade

Biomassa en zonne- en windparken zijn schadelijk voor natuur en milieu

De maatregelen van de overheid gericht op het terugdringen van de CO₂-uitstoot blijken een dramatische impact te hebben op natuur en milieu. De problemen hangen vooral samen met de grote schaal waarop een en ander plaatsvindt.

Ontbossing door het gebruik van biomassa
Afbeelding 1: Ontbossing door het gebruik van biomassa
Schade aan het landschap door windturbines
Afbeelding 2: Schade aan het landschap door windturbines

  • Zon en wind leveren nog maar 1% van alle energie op de wereld en waterkracht 1,8%. Toch blijkt uit recent Australisch onderzoek dat deze energievormen wereldwijd nu al tot aanzienlijke aantasting van de biodiversiteit leiden.

Overlap biodiversiteitsgebieden met hernieuwbare energieprojecten
Afbeelding 3: Overlap biodiversiteitsgebieden met hernieuwbare energieprojecten. Bron: Rehbein et al., 2020

Windmolens zijn een bedreiging voor vogels en andere dieren
Afbeelding 4: Windmolens zijn een bedreiging voor vogels en andere dieren

Windmolens vormen bij de geplande aantallen een grote bedreiging voor vogels, vleermuizen en insecten

Mijnbouw, nodig voor hernieuwbare energie en elektrische auto's, veroorzaakt ernstige milieuproblemen

Aantasting van de natuur door grootschalige mijnbouw
Afbeelding 5: Aantasting van de natuur door grootschalige mijnbouw
De massale productie van windmolens, zonnepanelen en elektrische auto's zorgt voor een exploderende vraag naar metalen en andere grondstoffen. Alleen al voor één elektrische auto is ongeveer 40.000 kg erts nodig, ruim 3 keer zoveel als de hoeveelheid brandstof van een vergelijkbare dieselauto.

Elektrische auto's, windmolens en zonnepanelen veroorzaken een afvalprobleem

Het grote aantal windmolens, zonnepanelen en elektrische auto's zal de komende jaren zorgen voor een groot afvalprobleem.

  • Het afval is over het algemeen slecht recyclebaar en voor een deel giftig.
  • Door de verspreiding over de wereld en de grote aantallen is het probleem moeilijk beheersbaar.

De wieken van windmolens zijn moeilijk recyclebaar en er is vaak geen andere oplossing dan storten
Afbeelding 6: De wieken van windmolens zijn moeilijk recyclebaar en er is vaak geen andere oplossing dan storten
Oude zonnepanelen bevatten veel giftige stoffen, die gemakkelijk in de natuur terecht kunnen komen
Afbeelding 7: Oude zonnepanelen bevatten veel giftige stoffen, die gemakkelijk in de natuur terecht kunnen komen

Effectiviteit van de klimaatmaatregelen

De huidige klimaatmaatregelen zijn niet effectief

De huidige maatregelen om de klimaatverandering tegen te gaan, zijn niet alleen schadelijk voor het milieu, ze blijken ook buitengewoon kostbaar en weinig effectief te zijn.

Urgentie van de klimaatmaatregelen

Bescherming van natuur en milieu is urgenter dan het klimaat

De legitimatie voor de hoge kosten is de gedachte dat de klimaatverandering een zeer urgent probleem is. Veel natuurliefhebbers nemen de negatieve milieu-effecten voor lief, als prijs voor het redden van het klimaat. In werkelijkheid zijn de klimaatproblemen veel minder urgent dat die van natuur en milieu.

De stabiele zeespiegelstijging over de afgelopen 150 jaar in Den Helder
Afbeelding 8: De stabiele zeespiegelstijging over de afgelopen 150 jaar in Den Helder

De vergroening van de aarde op basis van onderzoek van Chen 2019
Afbeelding 9: De vergroening van de aarde in de periode 2000-2016. In groen gekleurde gebieden is de groei van planten toegenomen, in geel tot paars gekleurde gebieden afgenomen. De toename van CO₂ zorgt voor meer vergroening en minder woestijnvorming. Bron: Chen et al. (2019)
De afname van de omvang van de bosbranden in de wereld op basis van satellietgegevens
Afbeelding 10: De afname van de omvang van de bosbranden in de wereld op basis van satellietgegevens. Bron: NASA Earth Observatory

  • Alle klimaatmaatregelen van de overheid zijn uitsluitend gericht op het verminderen van de CO₂-uitstoot. CO₂ is echter maar een van de vele factoren die van invloed zijn op de opwarming van de aarde. Er is in de wetenschap nog veel onzekerheid en discussie over hoe groot het effect van CO₂ op de opwarming is.

Maatregelen

Er zijn alternatieve maatregelen die minder kosten, meer CO₂-besparing opleveren en goed voor het milieu zijn

Natuur en milieu hoeven niet ten koste te gaan van het klimaat. Er zijn andere klimaatmaatregelen door te voeren die veel minder kosten, meer en sneller CO₂ besparen en geen milieuschade veroorzaken.

Wereldwijde boomdichtheid. Bestaande bossen worden groen weergegeven, potentiële bossen zijn geel.
Afbeelding 11: Wereldwijde boomdichtheid. Bestaande bossen worden groen weergegeven, potentiële bossen zijn geel. Bron: Bastin, 2019

  • Een van de meest effectieve manieren om de CO₂-concentratie in de atmosfeer te verlagen is het tegengaan van ontbossing en het planten van bomen. Indien Nederland zijn klimaatbudget hiervoor zou aanwenden, heeft dit 100 keer meer CO₂-besparing tot gevolg.
  • Een groot deel van de woningen in Nederland heeft energielabel C of slechter. Het isoleren van deze huizen tot label B kan grotendeels kostenneutraal. De besparing aan fossiele brandstof die dit oplevert, is meer dan 2 keer zo groot als die van alle bestaande windmolens op land.
  • Aardgas is de schoonste fossiele brandstof en heeft de minste CO₂-uitstoot. Omdat fossiele brandstoffen nog decennia lang nodig blijven, is er veel winst te behalen door het gebruik van vooral hout en steenkool te vervangen door gas. Aardgas is daarmee bij uitstek geschikt als tussenoplossing naar een emissievrije energieopwekking.

Voor de middellange en lange termijn kan kernenergie (uranium en thorium) het gebruik van fossiele brandstoffen sterk doen afnemen

Er is in de energievoorziening grote winst te behalen door over te stappen op kernenergie, naast of in plaats van het gebruik van zon en wind. Door nu in te zetten op kernenergie kan op middellange termijn (10 tot 15 jaar) de stroomproductie volledig CO₂-vrij worden gemaakt.

De uitstoot van CO₂ in Frankrijk en Duitsland in 2018
Afbeelding 12: De uitstoot van CO₂ is in Duitsland (rood) een factor 10 hoger dan in Frankrijk (groen). Bron: Environmental Progress
De energiekosten per huishouden in Frankrijk en Duitsland
Afbeelding 13: De energiekosten per huishouden zijn in Duitsland 70% hoger dan in Frankrijk. Bron: Environmental Progress

Voor de langere termijn (15 tot 20 jaar) belooft thorium te kunnen uitgroeien tot een goedkope, veilige, schone en CO₂-vrije energiebron. Op dat moment is het ook zinvol om voor verwarming en vervoer over te stappen op elektrische vormen en om gebruik te maken van groene waterstof. Thorium biedt daarmee het perspectief op lange termijn het gebruik van fossiele brandstoffen vrijwel volledig te kunnen reduceren.