Geen toename van natuurrampen

De media melden regelmatig dat de klimaatverandering zorgt voor meer extreme weersituaties en daarmee meer natuurrampen. Dit blijkt tot nu toe niet uit de metingen. Zo is het aantal orkanen iets gedaald en is de hoeveelheid neerslag niet toegenomen. Ook de droogte in de wereld en de omvang van de jaarlijkse bosbranden laten een licht dalende lijn zien.

Extreme weersituaties kunnen een grote verwoestende gevolgen hebben. Het gaat daarbij om bijvoorbeeld orkanen, maar ook extreme neerslag of juist droogte hebben grote maatschappelijke en economische gevolgen. Ondanks alle berichtgeving is er tot nu toe geen toename waargenomen in de kracht en het aantal orkanen. Ook de hoeveelheid extreme neerslag of droogte en het aantal bosbranden laat geen toename zien.

Orkanen

Op basis van de IPCC-klimaatmodellen is de verwachting dat de orkanen in aantal en kracht zullen toenemen. Maar tot nu toe is dat nog niet waargenomen. Uit statistische data en verschillende langetermijnstudies blijkt dat het aantal en de kracht van orkanen in de wereld de afgelopen decennia niet is toegenomen, zoals te zien is in de volgende figuur (inventarisatie Dr. Ryan Maue). Er is eerder een licht dalende trend te zien.

Het NOAA concludeert ook over orkanen in het Atlantische gebied: "Therefore, we conclude that it is premature to conclude with high confidence that human activity–and particularly greenhouse warming–has already caused a detectable change in Atlantic hurricane activity." Nederlands "Daarom concluderen wij dat het voorbarig is om met grote zekerheid te concluderen dat de menselijke activiteit -en in het bijzonder het broeikaseffect- een waarneembare verandering in Atlantische orkaanactiviteit heeft veroorzaakt."

Neerslag

Op het gebied van extreme neerslag is eenzelfde beeld te zien. Volgens de klimaatmodellen zal het vaker en meer moeten gaan regenen, maar dat is op dit moment niet waar te nemen. In een onderzoek naar aanleiding van de overstromingen in het Verenigd Koninkrijk in 2014, 2015 en 2016, concludeert Elizabeth Kendon van het Met Office Hadley Centre in 2018: "Natural variability appears to dominate current observed trends (including an increase in the intensity of heavy summer rainfall over the last 30 years)" Nederlands "De natuurlijke variabiliteit lijkt de huidige waargenomen trends te domineren (inclusief een toename van de intensiteit van zware zomerregenval in de afgelopen 30 jaar)."

Ook een onderzoek van Nguyen et al., 2018 concludeert dat er geen bewijs is voor een toename van de neerslag op mondiale schaal in relatie tot global warming.

Afbeelding 2: De hoeveelheid neerslag is de afgelopen 30 jaar zowel boven zee als boven land niet gestegen

Droogte

Droogte kan leiden tot misoogsten en honger en heeft daarmee ernstige economische en maatschappelijke gevolgen. Vaak wordt het gebrek aan regenval in verband gebracht met klimaatverandering. Zo waarschuwde het IPCC in haar vierde rapport in 2007 (pag. 6) nog dat droogte als gevolg van menselijke invloed wereldwijd vaker voorkwam. In het vijfde rapport van 2013 (pag. 162) moest het IPCC toegeven dat deze uitspraak overtrokken was: er was sinds het midden van de 20e eeuw geen trend aan te geven (bij gebrek aan goede waarnemingen, methodologische onzekerheden en inconsistenties) en acht zij op wereldschaal een toename in omvang en duur van droogte onwaarschijnlijk. Uit een studie uit 2014 van Zengchao Hao blijkt dat op mondiale schaal de droogte in de laatste decennia zelfs is afgenomen, zoals te zien is in onderstaande grafiek.

Dit beeld is ook in lijn met wat hierover is vermeld bij woestijnvorming.

Bosbranden

Bij hogere temperaturen kunnen bosbranden gemakkelijker ontstaan. Daar staat tegenover dan door de toegenomen CO₂-concentratie de droogte is afgenomen. Ondanks de soms alarmerende berichtgeving over bosbranden in Californië en Australië, zie de gemiddeld in alle delen van de wereld de omvang van het probleem afneemt.

Afbeelding 5: De afname van de omvang van de bosbranden in de wereld op basis van satellietgegevens. Bron: NASA Earth Observatory

Het is sinds een aantal jaren mogelijk de omvang van bosbranden te volgen met behulp van satellieten. Een onderzoeksteam onder leiding van Niels Andela van het Goddard Space Flight Center van NASA, analyseerde brandgegevens afgeleid van de Moderate Resolution Imaging Spectrometer (MODIS), instrumenten op NASA's Terra- en Aqua-satellieten. Vervolgens vergeleken ze deze datasets met regionale en wereldwijde trends in de landbouw en sociaal-economische ontwikkeling. De lijngrafiek toont de jaarlijkse schommelingen in het verbrande gebied en de algemene neerwaartse trend. Uit een nieuw artikel gepubliceerd in Science blijkt dat het totale verbrande oppervlak in de wereld tussen 1998 en 2015 daalde met 24 procent. De daling is het grootst in savannes en graslanden vanwege de uitbreiding en intensivering van de landbouw.

Ook nieuw onderzoek van de Copernicus Atmosphere Monitoring Service (CAMS), bevestigt dat er over de hele wereld minder bosbranden waren, ondanks grote uitschieters in sommige regio's, zoals het westen van de VS. Al sinds 2003 is er een dalende trend in de hoeveelheid CO₂-emissie die het gevolg is van bosbranden.